Bovenstaande brief schreef Freerk Lukas Steenbergen, de eerste burgemeester van Zuidwolde, aan de gouverneur de konings, mr. Petrus Hofstede. Behalve de twee huizen die in rook opgingen, gingen ook de registers van de burgelijke stand, de doop-, trouw- en begraafboeken van de kerk en de archieven van de gemeente verloren.

Deze ramp is ook een ramp voor de genealogen die proberen hun stamboom te schrijven. Gelukkig zijn de gegevens van de omliggende plaatsen bewaard gebleven, zodat de geschiedenis van Zuidwolde toch, met moeite, kan worden gevonden. (zie: De Zuidwolde Database)

Schulten van 1417-1812:

Periode	Schulte
ca. 1417 ca. 1461 ca. 1518 ca. 1557 ca. 1563 ca. 1586 en 1599 1604-1640 ca. 1630 en 1631 ca. 1633 en 1663 1664-1666 1666-1704 1704-1735 1736-1761 1761-1789 1789-1791 1791-1795 1795-1802 1802-18?? 1811-1812	Henrick Steenberghe Engelberth Steenbarghen Harmen Santinge Henrick Santing Roelof Santinck Frerijck Santinck Roelof Steenbergen Arent Steenbergen Lucas Steenbergen Jan Steenbergen Willem Camerlingh Abraham de Vriese Cornelis Steenbergen Hendrik Jan Carsten Everhardus Johannes Witsenborg Michael Schukking Everhardus Johannes Witsenborg Michael Schukking Hendrik Jan Carsten

Burgemeesters van 1812-1955:

Periode	Burgemeester
1812-1841 1841-1842 1842-1857 1857-1864 1864-1865 1865-1873 1874-1876 1876-1885 1885-1898 1898-1934 1934-1942 1943-1945 1945-1955 1955->1975	Freerk Lukas Steenbergen Hendrik Jan Carsten Jan Luchies Nijsingh L.H. van Sonsbeeck Jhr. G.A. Clifford Mello baron de Vos van Steenwijk Jhr. J. van Beijema L. Pottinga L. Engelenburg M. Tonckens H. Boelems W. Udema H. Jans N. Wessels Boer

Betekenis van plaats- en streeknamen in Zuidwolde

ALTEVEER

De plaats is ontstaan kort na het graven van het Zuidwolder- of Sloodsche Opgaande vanuit Hoogeveen, en na de oprichting van de Zuidwolder Compagnie , ca. 164. De naam Alteveer werd voor het eerst gebruikt in 1656. De naam betekent "al-te-ver", gezien van Echten en vanuit de toen nog zeer jonge ontginning Echtens Hogeveen.

TEN ARLO

De naam betekent "arendsbos". AR komt van het Germaanse ARNU = arend. In de 16e en 17e eeuw NARLE of NARLINE genoemd. TEN ARLO bestond vanouds uit de gehuchten TEN HEUVEL, KIERS en PINKSTERHUIS.

BAZUIN

Vermoedelijk vervormd uit "Bezum" of "Bezoen". In oude stukken is sprake van "Besuijden", wat ook meteen een verklaring geeft van de naam, namelijk bezuiden (ten zuiden van) de oudste buurschap DROGT.

BLOEMBERG

Een hoogte in het landschap, misschien ooit eens zo genoemd vanwege de bloemenrijkdom.

BRAAMBERG

De heuvel waarop de "broam" (brem) groeide.Al eeuwenlang een herkenningspunt in het uitgestrekte veen.

BREGGENBERGEN

Een verdwenen naam, die in de middeleeuwen werd gebruikt. Misschien hetzelfde als Bruggenbergen onder DROGTEROPSLAGEN.

DOODIJK

De oude naam voor de Oosterweg. Herinnert aan de tijd, toen deze dijk (vroegere wegen werden "dijk" genoemd) nog te kerk- en reeweg was in het Kerspel: de weg waarlangs men te kerke ging in Kerkenbosch en waarlangs de doden werden weggedragen baar de begraafplaats rondom de kerk. Zie ook: TRAANDIJK

DROGT

De oudste schriftelijk vermelde buurtschapsnaam in Zuidwolde (1316). Men veronderstelt dat de naam is afgeleid van het angelsaksische woord "DRUGOD": droog land, woestijn. De oudste vorm is DRUCHT.

DROGTEROPSLAGEN

Herinnert aan de tijd, dat dit nog markegrond was van de boeren van Drogt. Een slag of een opslag was een lang gerekt perceel, zoals het werd ontveend.

DROGTZEE

Een ander deel van de vroegere Drogter marke dat laag lag en kennelijk vaak onder water stond. Voor het eerst genoemd in 1758.

DE EGGE

Oude weg aan de rand van de akkers. Het oud-saksische woord "EGGIA" (=scherpe kant) wijst naar een grens tussen de akkers en de woeste markegronden.

EKELENBERG

Het woord "èkel" is een germaans woord, dat de betekenis heeft van afkeer, walging. In de Steentijd zouden hier voor-historische voorouder-vereringen hebben plaats gevonden. Verschillende verhalen gaan de ronde. Spookverhalen, als erfgeruchten van ouder op kind doorgegeven.

FALIEBERG

Een hoogte in de vroegere Steenberger marke. "FALIE" betekent verkeerd (falie-kant), onechte berg: alleen de noord-west kant is vrij steil, vanaf de andere kanten is het een lichte glooiing, en niet lijkend op een berg.

FORT

Deze naam herinnert wellicht aan de "voorde", de doorwaadbare passage in de REEST, die vóór 1600 werd gebruikt, toen er nog geen brug was.

GEEZENKAMP

Het woord "GEEZEN" kan het oudfries-angelsaksische meervoud zijn van een woord dat gans betekent. Misschien de herinnering aan een oude ganzenweide.

TEN HEUVEL

Een van de drie huizengroepen, die van ouds TEN ARLO hebben gevormd. Het Hovelynger-huis werd al genoemd in 1417. De naam wijst op frankische oorsprong.

DIE HORST

In 1363 was er een boerderij "die Horst in den kerspel van Zuutwolde". In 1563 bestond dit erve nog.

KERKENBOSCH

Toen in de streek Zuidwolde een kerk werd gebouwd bij een groot bos, sprak men van Kerk-en-bosch. Toen er bij die kerk huizen werden gebouwd, werd de buurtschap KERKINGE genoemd. Later werd de oude naam KERKENBOSCH weer in ere hersteld.

KERKENVELD

Het oude kerkedeel van de markegronden in het oosten, waar de vervening begon. Ook het KERKENBOVENVEEN genoemd. In het begin, 300 jaar geleden, sprak men over dit gebied (in navolging van ALTEVEER) ook wel van DUVELS-VER.

DE KIEFTE

De naam van een oud erf in het Reestgebied. Misschien afgeleid van de aanwezigheid van veel kievieten (kieften).

KIERS

De tweede huizengroep die een deel was van TEN ARLO. De naam was al in de 16e eeuw bekend.

KLEEFEGGE

Een randweg, misschien bij een berg. Het woord "KLEEF" betekent helling

LAGEVEEN

De vervening begon hier op grotere schaal in de 17e eeuw. De naam kan gezien worden als de tegenhanger van het HOGE VEEN. Vooral de markegenoten van VEENINGEN waren hier actief.

LINDE

In 1491 was er sprake van het erve Linde. Het woord heeft de betekenis "helling". Deze naam wordt ook elders in Drenthe gebruikt voor hellende akkers.

LINIEWEG

Herinnert aan de vroegere linie (grens) tussen de marken van VEENINGEN en STEENBERGEN.

LUBBINGE

Kan afgeid zijn van de Friese persoonsnaam Lubbe, een kolonist die zich in de vroege Middeleeuwen hier vestigde. In de vorige eeuw sprak men in officiële stukken vaak van LUBBERINGE.

MIDDELVEEN

Het veengebied, dat door de markegenoten van DROGT en BAZUIN in cultuur is gebracht.

MODDERGAT

Dit was een buurtschap, die in het midden van de vorige eeuw ontstond, toen met weinig moeite deze streek tot goed grasland kon worden ontgonnen. In 1968 is de naam van de kaart verdwenen door de aanleg van een autoweg door het gebied.

NOLDE

De naam is ontstaan uit "TEN OLDE" of "IN OLDE". Nog ouder is de naam "ODLO" of "UDLO", wat "het eenzame, uiterste, onbewoonde bos" betekent.

NIJSTAD

De naam kan verklaard worden als "nieuwe plaats" of "nije stat". Hier moet een nieuw huis zijn gebouwd, de voorloper van de latere havezate, die eeuwenlang de zetel van de Van Echtens is geweest.

DEN OOSTERHUIS

Een oude streek- en hoevenaam in het Reestgebied, misschien als tegenhanger van DEN WESTERHUIS.

PAARDELANDEN

Een aparte hoek diende vroeger als gemeenschappelijke paardeweide.

PINKSTERHUIS

Een van de drie huizengroepen, die met TEN HEUVEL en KIERS de buurtschap TEN ARLO vormde. De naam werd in de 17e eeuw geschreven als PIMPSTERHUIS. Evenals KIERS moet ook PINKSTERHUIS een afsplitsing zijn van TEN HEUVEL.

PIEPERIJ

Een duiker of piepe werd geplaatst in een rie (waterleiding) of riete. Zo sprek men in de 17e eeuw hier al van PYPENRIE. Later is de naam verdrentst in de huidige naam.

RABBINGE

Een naam van Friese oorsprong, namelijk van de persoonsnaam RABBE (Rabbo of Radboud). De eerste boerderij in Rabbinge (vroeger RABBERINGE) kan het middeleeuwse Rabbingehuus geweest zijn.

REEST

In 1181 sprak men van RESTA. Hierin zit het woord A = water. Het eerste deel van het woord zou kunnen wijzen op een met rijshout beplant waterig grondstuk. Later sprak men van REESTENSTROOM (1428), DEN REESTEN (1452) en DIE REESTE (1469).

SCHOTTERSHUIZEN

Bij de schotten, waartussen de scheper van DROGT de schapen liet overnachten, werden in de 17e eeuw huizen gebouwd. De huizen bij de schotten.

SCHRAPVEEN

De naam SCHRAPPINCKVENE in 1570 wijst op afleiding van de friese persoonsnaam SCHRAPPE.

SJOERT

In 1708 was dit een stuk veld genaamd "de Suirte", dat mandelig bleef van de markegenoten van DROGT, BAZUIN en WEMMENHOVE. Suirte is een oude vorm van Zuderd, ten zuiden van. Later is de naam verbasterd.

DE SLAGEN

Deze naam herinnert aan de verdeling van de markegronden in aandelen, of slagen.

STEENBERGEN

In 1417 was er sprake van het Steenberg Huys. Misschien mag de naam STIENBARGEN in verband gebracht worden met een of meer hunebedden, die hier ooit geweest zijn.

SUIKERBERG

De naam van een hoogte (nu gelegen aan de oostzijde van de Dorpsstraat). In 1774 en 1784 kwam SUIKERBERG ook voor als familienaam. Misschien afkomstig van ZUDERBARG, de zuidelijke berg in de marke STEENBERGEN ?

DE TENTE

Boerderijnaam in het Reestgebied. Evenals het TENTENLANDT herinnert deze naam aan tienden, die hier vroeger werden geheven.

THIJINGE

Een nu verdwenen buurschap in KERKENBOSCH. Hier woonde tot in de Franse tijd het bekende, uit het zuiden stammende boerengeslacht Ten Thije.

TRAANDIJK

De vroegere kerk- of reeweg vanuit het Veeninger gebied naar de kerk in Zuidwolde. Vanuit het oosten had men de DOODIJK (dodenweg) en hier vanuit het westen de "tranen-weg".

TRASSELT

De oude vorm is 't Rasselt. In 1807 had men hier akkernamen als 't Rasselt en Het Halve Rasselt. Het tweede deel van de naam wijst op houtbegroeiing.

VEENINGEN

In 1368 voor het eerst genoemd als VENYNGHE. Wellicht afkomstig van de persoonsnaam VENE, een kolonist.

VOGELZANG

In 1498 wa er al sprake van de VOGELSANCK, een bosrijkgebied met veel zangvogels.

VUILERIETE

Moeilijkheden met waterafvoer in het lage land waren vaak het gevolg van dichtgroeien van de beek of de riete. Men kreeg dan een vuile riete. In 1601 was de naam al gemeengoed.

DE WEIDE

De naam komt van de Steenberger, Ten Arloër en Lubbinger weidegronden aan de noordrand van de marke, langs het Oude Diep.

WEMMENHOVE

Herinnert aan de hoeve van een uit het zuiden afkomstige persoon WIMME of WEMME.

WOLTINGE

Een omstreeks 1894 afgebroken gehucht in KERKENBOSCH aan de zuidkant van de Oosterweg.

DEN WESTERHUIS

Hoeve- en streeknaam in het Reestgebied. Werd al genoemd in de 14e eeuw, als bezittingen van het kapittel van Sint Marie in Utrecht.

ZUIDDAL

De in de laatste IJstijd ontstane glooiing ten westen van de oude weg naar Ommen, voorbij de EKELENBERG.

ZWARTE GAT

Naam van de bekende veenplas, nu natuurmonument met zeldzame flora en fauna. Genoemd naar de donkere kleur van het veenwater.

Gebruikte bron: Zeven eeuwen Zuidwolde, van Lammert Huizing, uitgegeven in 1975 door het gemeentebestuur van Zuidwolde als gedenkboek ter gelegenheid van het zevenhonderd-jarig bestaan.